Alergia pokarmowa to nieprawidłowa reakcja immunologiczna na pokarm skutkująca wystąpieniem objawów. Może być ona spowodowana istnieniem swoistych przeciwciał IgE w kierunku białka danego pokarmu (aktywowane są komórki tuczne, bazofile, które wydzielają odpowiednie markery odpowiedzialne za wystąpienie objawów). Alergię pokarmową utożsamia się z tym rodzajem alergii. Wykonane badania w tym kierunku (testy skórne, swoiste IgE potwierdzają uczulenie na dany pokarm).

Typowe objawy alergii pokarmowej IgE-zależnej zaczynają się po kilku minutach do dwóch godzin po spożyciu pokarmu.
- Może wystąpić świąd, rumień, pokrzywka z obrzękiem (np. wokół oczu), łzawienie, katar, kichanie, obrzęk nosa, chrypka, obrzęk krtani z utrudnionym oddechem, duszność, świszczący oddech i kaszel, wymioty, biegunka, przyspieszenie czynności serca, a także omdlenie, zawroty głowy i drgawki.

Alergia pokarmowa może przebiegać z atopowym zapaleniem skóry czy eozynofilowymi chorobami przewodu pokarmowego (eozynofilowe zapalenie żołądka, jelit). W tym rodzaju zapalenia alergicznego mogą dodatkowo brać udział inne komórki jak np. eozynofile, limfocyty T - obserwowany jest tu udział alergii IgE-niezależnej.

W grupie chorób przewodu pokarmowego o podłożu immunologicznym należą schorzenia zależne od glutenu: celiakia- choroba autoimmunologiczna i IgE-zależna alergia na gluten (pszenica, żyto). Mimo, że większość niepożądanych objawów ze strony przewodu pokarmowego ogólnie przyjęto obejmować nazwą „alergia pokarmowa”, to bardziej właściwa wstępna nazwa brzmi niepożądane reakcje pokarmowe. Obejmuje ona reakcje o podłożu immunologicznym i nieimmunologicznym - a więc też np. niedobór enzymów.

Uczulenie na pokarmy dotyczy 5-10% najmłodszych dzieci do 1 roku życia - jednak wartość ta dotyczy stwierdzonego uczulenia, a nie wystąpienia objawów, czyli reakcji alergicznej/alergii. Jej wartość jest najwyższa w 1roku życia i wynosi 6-8%, w dalszych latach życia systematycznie zmniejsza się, utrzymując się w przedziale 3-4%.

Diagnostyka na poziomie gabinetu lekarskiego obejmuje niezwykle istotny wywiad chorobowy i badania dodatkowe. Wywiad obejmuje pytania dotyczące rozwoju dziecka, opis wcześniejszych objawów (dotyczy dzieci-gdyż objawy uczulenia mogą pojawiać również ze strony różnych narządów) nasilenie objawów, lokalizację i co bardzo istotne czas wystąpienia objawów (w alergii pokarmowej) stosowane leczenie i jego skuteczność. Po omówieniu tych kwestii i zbadaniu pacjenta możliwe jest ustalenie dalszego postępowania.