Kolposkopia (ze starogreckiego kolpos znaczy pochwa, skopos patrzeć) to krótkie i bezbolesne badanie polegające na ocenie struktur sromu, pochwy oraz szyjki macicy obserwowanych w dużym powiększeniu. Wykonywana jest rutynowo na fotelu ginekologicznym za pomocą wziernika oraz kolposkopu – narzędzia optycznego pozwalającego uzyskać odpowiednie powiększenie.

ETAPY BADANIA

Badanie składa się z kilku następujących po sobie elementów. Po założeniu wziernika i uwidocznieniu części pochwowej szyjki macicy lekarz w pierwszej kolejności ocenia charakter treści pochwy – jej kolor, przejrzystość, gęstość oraz ewentualną zawartość krwi. Cechy te już na wczesnym etapie badania mogą sugerować obecność patologii w obrębie nie tylko samej pochwy czy szyjki macicy, ale również błony śluzowej macicy.

Kolejnym krokiem jest przemycie pochwy i szyjki macicy roztworem soli fizjologicznej w celu usunięcia nadmiaru treści pochwowej co pozwala na dokonanie szczegółowej oceny nabłonka – jego architektoniki, kolorytu oraz rysunku naczyniowego. Zastosowanie zielonego filtru podczas obserwacji szyjki macicy może być pomocne w lokalizacji i różnicowaniu ubytków nabłonkowych. Kluczowym etapem badanie jest próba z 3 % wodnym roztworem kwasu octowego. Wykorzystywany odczynnik przez przejściową denaturację białek powoduje zbielenie nabłonka oraz jego pogrubienie. Próba ma na celu różnicowanie prawidłowego nabłonka ze zmianami przedrakowymi lub wczesnymi postaciami raka szyjki macicy.

Badanie zamyka próba jodowa (test Schillera), która polega na przemyciu ocenianej powierzchni szyjki macicy płynem Lugola (wodny roztwór jodu w jodku potasu). Ten etap pozwala na potwierdzenie zaobserwowanych wcześniej zmian.

WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA

Decyzję o skierowaniu pacjentki na badanie kolposkopowe każdorazowo podejmuje lekarz na podstawie przeprowadzonego badania ginekologicznego oraz wyników badań dodatkowych w tym cytologii zarówno tradycyjnej jak i płynnej a także badania na obecność wirusa HPV. Jedynie w oparciu o te informacje możliwe jest ustalenie indywidualnego ryzyka wystąpienia zmian przedrakowych oraz na jego podstawie wdrożenie odpowiedniego postępowania, którego nierzadko niezbędnym elementem jest kolposkopia.

Wśród wskazań do badania wymienia się:
- weryfikacja nieprawidłowego wyniku badania cytologicznego (w tym infekcji wirusem HPV)
- ocena zmian sugerujących stan przedrakowy lub wczesne stadium raka szyjki macicy
- pobranie wycinka z szyjki macicy do badania histopatologicznego
- kontrola po wcześniejszych badaniach kolposkopowych

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA

Optymalnym terminem wykonania badania kolposkopowego jest 10-14 dzień cyklu, możliwie wcześnie po zakończeniu krwawienia miesięcznego. W celu uzyskania wiarygodnych wyników na ok 3 dni przed badaniem zaleca się zachowanie wstrzemięźliwości seksualnej, nie wykonywania irygacji pochwy oraz nie stosowania globulek dopochwowych. Przed badaniem należy dokładnie podmyć okolice krocza oraz zewnętrznych narządów płciowych.

ZALECENIA PO BADANIU

W przypadku pobrania wycinka nabłonka do badania histopatologicznego należy wstrzymać się od współżycia przez okres 7 dni.

PODSUMOWANIE

Kolposkopia to bardzo skuteczna metoda umożliwiająca odpowiednio wczesne wykrycie zmian przednowotworowych lub nowotworowych. Samo badanie jest stosunkowo krótkie – trwa kilka lub kilkanaście minut oraz dobrze tolerowane przez zdecydowaną większość pacjentek. W świetle najnowszych badań kolposkopia uznawana jest za narzędzie niezbędne do prowadzenia nowoczesnej, kompleksowej opieki ginekologicznej oraz zapewniania pacjentkom możliwie najlepszego bezpieczeństwa onkologicznego w zakresie szyjki macicy.