Rozpoznanie astmy jest postawione przez lekarza na podstawie wywiadu, badania fizykalnego i badań pomocniczych (u dorosłych i dzieci powyżej 6rż-pomocne są badania czynnościowe -spirometria spoczynkowa oraz po prowokacji (alergenem, wysiłkiem), badania obrazowe (może być konieczne rtg klatki piersiowej), badania w kierunku uczulenia, najczęściej na alergeny wziewne i inne badania dodatkowe wykonywane w poszukiwaniu innej niż astma przyczyny kaszlu.

Zebranie wywiadu rodzinnego jest bardzo ważne, gdyż choroba często występuje rodzinnie. Odpowiedź na wstępnie włączone leczenie przeciwastmatyczne również daje wartościowe wskazówki co do rozpoznania.

Charakterystyczne objawy: utrudniony oddech, nawracający, przedłużający się kaszel, często po infekcji, kaszel przy wysiłku (zabawie, śmiechu, niepokoju), uczucie duszności, braku tchu, trudność w nabraniu całkowitego wdechu, słyszalny (bezpośrednio przez pacjenta lub osłuchującego lekarza) świst przy wydechu, świszczący oddech – to objawy, które mogą występować z różnym nasileniem u pacjentów, a uczulenie na alergeny najczęściej wziewne może być tylko czynnikiem dodatkowym.

Ponad 95% pacjentów ma astmę o lekkim przebiegu, często incydentalną, ale każdy stopień astmy powinien być leczony zgodnie z wytycznymi. Zaniedbywanie leczenia wiąże się często z pogorszeniem choroby, a w najcięższych przypadkach z inwalidztwem.

W czasie wizyty w gabinecie lekarskim omówiona jest dokładnie technika stosowania leków wziewnych, przekazany plan leczenia, dawki leków stałych i stosowanych w zaostrzeniu. Kolejne wizyty wiążą się z omówieniem objawów od ostatniej wizyty: liczby zaostrzeń, długości czasu bez zaostrzeń, czynników, które mogą zaostrzać astmę. Wskazane jest prowadzenie dzienniczka objawów, zwłaszcza jeśli objawy często nawracają i konieczne było lub będzie włączenie nowego leczenia. Pacjent posiada zestaw leków leczących (może wystarczyć jeden lek) i leki/lek stosowane awaryjnie.

Spirometria jak wyżej wspomniałam jest badaniem, które bardzo pomaga w ocenie choroby, pomaga monitorować leczenie. Jest wykonywana u pacjentów od szóstego roku życia, ale można też próbować wykonać to badanie u młodszych, współpracujących dzieci. Jest to badanie, które w dużej mierze zależy od współpracy pacjenta, ale też od osoby, która to badanie wykonuje, czyli od właściwego wytłumaczenia zasad wykonania badania. Parametry oceniane w spirometrii u pacjentów zdrowych (szczególnie dotyczy to dzieci), bez zaostrzenia są z reguły w normie.

WAŻNE jest aby astma była kontrolowana - to znaczy, że objawy astmy w ciągu kolejnych dni powinny być bardzo rzadkie (najlepiej liczone w miesiącach), pacjent nie powinien budzić się z powodu kaszlu, duszności i prowadzić normalne życie ( u dzieci intensywna zabawa nie powinna kończyć sią napadami kaszlu).